Ekoturismoa, gure garapenerako oinarria

Ekoturismoari geoturismo deitzen diogu Geoparkean, ez geologia-turismoa delako, batzuk ulertzen duten bezala, ezta gutxiagorik ere ez, geoparke baten gaudelako baizik.

Turismoaren Munduko Erakundearentzat TME (OMT) ekoturismoak hurrengo ezaugarriak izan behar ditu:

1. Turisten motibazio nagusia naturari lotuta dago, baita inguruan egon daitezkeen tradizio eta kulturei lotuta ere.
2. Ondarearen interpretazioa beharrezko osagaia da.
3. Maiz operadore espezializatuen eskutik eskaintzen zaie talde txikiei eta ekoizleak bertako enpresak izaten dira.
4. Sortzen diren inpaktu negatiboak gutxitzen ditu.
5. Erakargarritasun turistikoa duten naturguneen kontserbazioan laguntzen du, zera lortzen duelako:

• Onura ekonomikoa ekartzea komunitate eta naturgunea kontserbatzeko gestionatzen dutenentzat.
• Bertakoentzat lanbidea eta diru-sarrera iturria izan daiteke.
• Ondare natural eta kulturaren kontserbazioak dituen onuretaz bertakoak eta turistak sentsibilizatzen ditu.
   

Iturria: The British Ecotourism Market, UNWTO 2002

2017an Daimielen egin zen Ekotusimo kongresuan onartutako Adierazpenak zera dio: “Ekoturismoa eremu natural batera egiten den bidaia da, hura ezagutu, interpretatu, gozatu eta, aldi berean, kontserbatzen laguntzen duena, ingurunean eraginik sortu gabe eta tokiko biztanleengan eragin positiboa sortzen”.

Bi definizioak ildo berdinetik doaz eta Euskal Kostaldeko Geoparkeak ere bat egiten du filosofia honekin.

Turismoa ekonomia-jarduera bat da eta beraz, inpaktuak sortzen ditu inguruan, hori ezin da ukatu. Inpaktu horiek onak ala txarrak izan daitezke, industriak sortzen dituenak bezala. Ez dugu industria sektore ekonomiko indartsu baten premia zalantzan ipintzen nahiz eta inpaktu negatiboak izan, baina, salbuespenak salbuespen, gure izaeraren parte da eta aberastasuna ematen digu eta horrela defendatzen dugu.

Industriaren ondoan turismoa sektore arrotza egiten zaigu oraindik. Gaizki gestionatutako edo modelo okerra erabili den toki batzuetan eduki dituen ondorio kaltegarriak ezagututa, deabrutu egiten dugu turismoa. Nahiz eta gu turista arduratsuak izan beste toki batzuetara goazenean, hona datozenetaz kontrako iritzia izaten dugu sarritan.

Azken urteetan turismoak igoera handia jasan du eta orokorra izan da bidaiatzea demokratizatu egin delako. Garai batean gutxi batzuk egiten zutena gaur egun ezinbesteko bihurtu da edozeinentzako eta horrek bestelako eraginak sortu ditu.

Eredu turistikoaren eztabaidak han eta hemen entzun ditugu. Inguruko herri askoren lehentasunen agendan sartu da, bereziki kostako herrietan. Guk, Geoparkean, eta Geoparkea osatzen duten hiru udalerrietan, argi daukagu ekoturismoa dala gure eredu turistikoa.

Eduki geologikoagoa duten bisitez gain, Lasturko talo tailerrak, Debako elizara bisitak, ‘Euskararen enigma’ edo ‘Mutrikuko olatu planta’ bezalako proposamenek osatzen dute gure eskaintza geoturistikoa. Ondarearen interpretazioan oinarritzen da gure eskaintza, beraz, ondare naturalean zein kulturalean. Interpretazioak bisitariaren esperientzia hobetu eta aberasten du, bisitatzen ari den tokiaren garrantzia ulertzen eta norberaren esperientziekin lotzen lagunduz.

Interpretazioak bisitariaren esperientzia hobetu eta aberasten du, bisitatzen ari den tokiaren garrantzia ulertzen lagunduz

Beti izango dira San Telmo ermitara gerturatu, selfie bat egin eta alde egiten dutenak; edo, are okerrago, Danaerys Rocadragonera noiz bueltatuko den zain daudenak eta baita Ocho apellidos vascos filmean egin zituzten barreak berriz bizitzea nahi dutenak. Motibazio eta arrazoi ezberdinak daude Geoparkera etortzeko, baina mezu bakar bat eramango dute: natura eta bertako bizimoduei errespetua.

Gure amua ez dira film mediatiko hauek. Guk istorio interesgarriak eta harrigarriak kontatzen ditugu eta hori da hain zuzen ere, jendea kateatzen duena. Miresten duzun paisaia nola sortu den, zein garrantzia daukan eta bertan bizi izan diren herritarrek nola landu eta eraldatu duten paisaia urteetan kultura eta tradizioak mantenduz... osagai horiek ehuntzen dute gure istorioaren haria.

Geoparkea marketin produktu bat baino askoz gehiago da: oinarrian, zientziak bermatzen duen edukia dago eta horrek ematen dio hain zuzen ere proiektuari iraunkortasuna. Ez da modaz pasatzen, ez da zaharkituta gelditzen, eta, ehun milloi urte izateko, oso ondo kontserbatzen da.

Flyscharen ikerketa orain dela ehun urte baino gehiago hasi zen. Urteetan zehar aurkikuntza eta teoria garrantzitsuak landu dira eta guzti horien emaitzak gure istorioan txertatu ditugu. Etengabe aberasten dugu kontakizuna, izan ere, gaur egun ezagutzen dena ez da orain dela hamar urte ezagutzen zena. Horrek jakinmina pizten du eta Geoparkera bisita ohitura bat bihurtu dezake, ekimen puntual batetik haratago. Ezagutzan sakondu behar da istorioak elikatzeko eta gero eta erakargarriagoak bilakatzeko.

Eremu babestuetako natura- eta kultura-balioen kontserbazioaren eta lurralde horietako garapen sozioekonomikoaren arteko oreka zaila da eta, oro har, ahula; horregatik, Euskal Kostaldeko Geoparkearentzat ekoturismoa da turismo-eredurik egokiena.